“Bilimsel araştırmalar bitkisel yüklü beslenmenin kanser, kalp hastalıkları ve diyabet riskini azalttığını gösteriyor” diyen Erk, bu bahiste çarpıcı örnekler verdi.
Son yıllarda bitkisel beslenmeyle ilgili araştırmaların sonuçları birbirini takviyeler nitelikte. Çalışmalar bu üslup beslenmenin birçok hastalığa karşı hami olduğunu gösteriyor. İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, bitkisel yüklü beslenmenin avantajlarını ve bu bahiste dikkat edilmesi gereken noktaları şöyle açıkladı…
Prof. Dr. Osman Erk
Bol su ve lif kaynağı
Bitkisel besinler; besin pahası yüksek, kalori yoğunluğu düşük ve hacmi büyük (daha az güç ile tok tutan) gıdalardır. Hayvansal besinler ise kalori, protein, yağ, kolesterol oranı yüksek antioksidan, vitamin ve lif oranı düşük besinlerdir. Zerzevat ve meyveler yüzde 80-90 su ve bol ölçüde lif içerir. Kalori içeriği tıpkı olsa da yiyeceklerin hacimleri farklıdır. 100 kalorilik bitki ile doyma ihtimali daha yüksektir ve bitkisel besin, 100 kalorilik hayvansal besinden çok daha fazla hacim, su ve lif içerir. Midedeki gerilme reseptörleri muhakkak bir hacimde yiyecekle beyefendisine sinyal göndererek doyma hissini ortaya çıkarır. İşlenmemiş bitkisel besinlerin kalori ölçüsü düşük, besin pahası ise yüksektir.
Mavi Bölgeler
İnsanların ileri yaşlara kadar sağlıklı yaşadıkları Okinawa, Kaliforniya’daki Lomo Linda, İtalya’daki Sardunya, Yunanistan’daki İkarya ve Kostarika’daki Nicoya Yarımadası ‘Mavi Bölge’ olarak isimlendirilir. Bu bölgelerdeki beşerler farklı bitkisel besinleri tüketmekle birlikte günlük kalorilerinin büyük bir kısmını bitkilerden elde ederler. Örneğin Okinawa’da tatlı patates, pirinç, soya, zerzevat, İkarya’da ekmek, zeytin, yeşillik, fasulye ön plandadır.
Çin çalışması
Beslenme ile hastalıklar ortasındaki alakayı ele alan en detaylı araştırmaların başında Çin çalışması gelir. Bu çok dikkat cazip epidemiyolojik çalışmaya nazaran en sağlıklı kesim, en çok bitkisel besin tüketen bölümdür. En çok kronik hastalığa yakalanan kesim ise en çok hayvani besin tüketen kesittir. Çeşit, kalite ve ölçü kâfi olduğu takdirde, bitkisel beslenme hiçbir hayvani besine gerek olmaksızın sağlıklı ve büsbütün besleyici olabilir. En fazla faydayı, en çok bitkisel gıdayı, en az pişirerek-tuzlayarak- işleyerek tüketen kesim sağlamaktadır.
Akdeniz ve Okinawa Diyeti
Sıhhate en faydalı diyetler olarak kabul edilen ve tüm dünyada kabul gören Akdeniz ve Okinawa diyetlerine bakıldığında temel olarak bitkisel besinlerden oluştukları görülür. Akdeniz diyeti denildiğinde taze, çeşitli, rengarenk sebze ve meyveler, soğuk sıkım zeytinyağı akla gelirken, Okinawa diyetinde de taze ve çok az pişmiş çeşitli sebzeler ve otlar akla gelir. Her iki diyette de kırmızı et, işlenmiş et eserleri yer almazken, deniz irtibatlı bölgelerin diyetleri olmalarına karşın balık kıymetli bir besin olarak göze çarpmaz.
Vejetaryen diyetlerin yararı
Vejetaryen diyetler, düşük oranda doymuş yağ, kolesterol ve hayvansal protein yanı sıra; yüksek oranda karbonhidrat, lif, magnezyum, potasyum, folik asit, C ve E vitamini üzere antioksidanlar ve birçok diğer fito-kimyasalları içerir. Vejetaryenlerin kolesterol seviyeleri, kan basınçları, yüksek tansiyon, Tip II diyabet, prostat ve kalın bağırsak kanser oranları da düşüktür.
Kilo vermeyi sağlar
Diyet ve obezite üzerine yapılan 87 bilimsel çalışmanın meta-analizinde bitkisel tartı beslenmenin kilo vermede en aktif formül olduğu saptanmıştır.
Hipertansiyon riskini azaltıyor
Hayvansal besinlerin kısıtlandığı, vegan-vejetaryen beslenme uygulayanların tansiyon daha düşüktür. Bu da hayvansal eserlerin yüksek tansiyon nedeni olduğunu gösteren önemli bir kanıttır.
Sigara ve alkol uyarısı
ABD’de en uzun ve sağlıklı yaşayan kesim 7’inci Gün Adventistleri adı verilen bir kümedir. Bu küme inançları gereği tütün ve alkol kullanmaz, bitkisel ağırlıklı bir diyet uygular. Kesin vejetaryen olan bayanların ömür müddeti 86 yıldır ve ortalama Kaliforniyalı bir bayandan 6 yıl daha uzun müddettir. Bitkisel yüklü beslenen erkeklerin ortalama ömür mühleti 84 yıldır ve ortalama Kaliforniyalı bir erkeğin hayat mühletinden 9 yıl daha fazladır. En uzun yaşayan vejetaryenler kabuklu yemiş ve tohum tüketenlerdir.
Sözcü
