Vilayetlere nazaran oranların açıklanmasıyla artık herkesin ortak çalışması gerektiği zorunluluğunun da doğduğunu belirten Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi ve İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Mikrobiyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serap Şimşek Yavuz şöyle konuştu:
* Bu şeffaflık ile vatandaş olarak da hepimiz sorumlu oluyoruz olay sayılarının azalmasında. Devletin de sorumluluğu, okullarda (dönüşümlü eğitim örneğin, 40 kişi birebir sınıfta değil de dönüşümlü olacak formda organize edilmesi gibi) ya da toplumsal alanlarda (kafe restoranlarda vs kontrollerin yapılması, denetimli açılma konusunda) olacak.
Risk derecelendirmesi açısından ABD’deki uygulamalardan örnek veren Prof. Dr. Yavuz, “Örneğin orada 14 gün içinde diyelim 100 bin nüfusta yüzde 10’un altındaysa enfeksiyon insidansı (yeni olguların nüfusa oranı), çok düşük riskli manasına geliyor bu. Münasebetiyle çok düşük risk alarak okulları açabilirsiniz deniyor. Türkiye’de de bize has değerlendirmelerle eşik kıymetler belirlenecek ve buna nazaran kararlar alınacak. Burada tabi ki sıfır riskten bahsedemeyiz. Riskin derecelendirilmesi kelam konusu olacak açılmada. Kıymetli olan daha düşük riskte bunu yapmak” diye konuştu.
“DÜŞÜK HADİSE ORANININ EN AZ İKİ HAFTA KORUNMASI GEREKİYOR”
Risk derecelendirmesine örnek de veren Prof. Dr. Yavuz, şöyle konuştu:
* 100 bin nüfusta 7 günlük insidans, yüzde 116, yüzde 300 olan yerler var. Buralarda açılma yapmak çılgınlık olur natürel ki.
* Oranın daha düşük olduğu vilayetlerde kademeli açılma yapmak daha mantıklı olacak. Her vilayet kendi durumunu bileceği için de yüksek oranların görüldüğü yerlerde tahminen de ekstra tedbirler alınması gerekecek. Ayrıyeten açıklanan oranlarda yalnızca insidans değil, azalmaya devam etme eğilimini görmek de kıymetli.
* Diyelim ki yüzde 50 oran çıktı lakin aşağıya yanlışsız iniş eğilimi gösteriyor. 14 gün boyunca da bunu koruyabiliyorsanız bu da değerli. Yani yalnızca değerlendirmelerde yalnızca muhakkak bir oranın baz alınması değil, o oranın stabil bir biçimde gitmesi de verilecek kararlarda baz alınacak.
* Örneğin Doğu Karadeniz’de çok yüksek görünüyor oranlar. Artış devam ediyorsa ekstra tedbirler gerekecek. Nedir bu tedbirler? Kovid-19’da elimizde farmasötik olmayan (ilaç dışı) tedbirler dört tane aslında. Arayı artırmak, insan hareketini kısıtlamak ve maske kullanımı ile hijyen.
* Bu nedenle de oranın çok yüksek olduğu vilayetlerde seyahat kısıtı vesaire manasında, insan hareketlerinin de kısıtlanması değer kazanacak.
“SIRASI GELENLER BİR GÜN BİLE BEKLEMEDEN AŞI OLSUN”
Serbestleşmelerin başlayabilmesinde aşılamanın da çok büyük hissesi olacağına değinen Prof. Dr. Yavuz, “Zaten dünyada aşıyı süratli yapan ülkelerde de bu çok açık olarak gösterildi. Aşı yaptığınız kümede, enfeksiyon suratı besbelli olarak azalıyor. O nedenle şu anda kim aşı olabiliyorsa, hiç vakit kaybetmeden, yarın olurum, haftaya bakarım demeden çabucak gidip aşısını olmalı. Bu hem kendisi, hem toplum için kıymetli. Enfeksiyon suratının azalması ve açılmaların olabilmesi için çok kritik ehemmiyeti var aşılamanın. Aşı hakkı gelen herkesin hiç tereddütsüz ve ertelemeden aşısını olması gerekiyor. Ne kadar çok insan aşılırsak, oranların o kadar düştüğünü göreceğiz” tabirlerini kullandı.
“İLAÇLARDA DA ÖNÜMZÜDEKİ 6 AY İÇİNDE DÜZGÜN SONUÇLAR ALACAĞIZ”
Kovid-19’la çabada yalnızca aşılar değil ilaçların da kıymetli bir beklenti oluşturduğuna işaret eden Prof. Dr. Yavuz, bu mevzuda son çalışmalardan birinin epey umut verici olduğunu söyledi.
Koronavirüse karşı deneysel ilaç çalışmalarından “molnupiravir” ile ilgili araştırmada ilacın, farelerde virüsün bedende çoğalması ve bulaşmasını engellediği görüldü.
Prof. Dr. Yavuz, şöyle konuştu:
*Bazı ilaçlar var klinik çalışmaları devam eden. Bizde de kullanılan favipiravir gibisi bir antiviral ilaçla ilgili yeni bir sonuç açıklandı. O da oral yoldan alınan bir ilaç.
* Molnupiravir hayvan deneylerinde, çok tesirli olduğu gösterilmişti. Artık klinik çalışmaları devam ediyor. Mart üzere Faz 2 ve 3’ü yayınlanacak. Bundan çok ümitliyiz. Umarım insanlarda da iyi sonuçlar elde edilir. Oral olması nedeniyle kesin aktifliği gösterilmiş bir casus olarak karşımıza çıkacak.
* Yeniden bizim de kullandığımız favipiravir’in tesirlerine dair küçük çalışmalar vardı, daha büyük çalışmaların sonuçlarını da bekliyoruz. Bu da bizim açımızdan manalı olacak.
* Zira gripte olduğu üzere ağızdan kullanabileceğimiz tesirli bir ilacımız olursa Kovid-19’da da; hem tedavi manasında, hem de önlenmesi manasında işimiz kolaylaşacak. Aşılarda da var aslında bu türlü bir tesir. Tamam yüzde 100 bulaştırıcılığı engellemiyor lakin beklentimiz, büyük oranda azalttığı da gösterildi. Yani aşıların da bulaştırıcılığı da azaltacağını öngörüyoruz.
* Zira aşılananlar hastalığı geçirse de hafifi seyirli olacağı için, daha az bulaştırıcı olacaklarını düşünüyoruz. Hem aşıda hem de ağızdan kolay alınabilen tesirli antiviral casus elde edilebilirse motamot gripte olduğu üzere hastalığın tedavisinde de, bulaşıcılığını azalmasında da çok tesirli silahlarımız olacak. Yani bu önümüzdeki 6 ay içinde ben bu alanlarda çok daha olumlu sonuçlar çıkacak diye iddia ediyorum. (DHA)
Sözcü
