Türkiye’nin yetiştirdiği, kozmik bilgi birikimine katkıda bulunan başarılı bilim insanlarını ödüllendiren Koç Üniversitesi Rahmi
M. Koç Bilim Madalyası geçtiğimiz hafta online bir merasimle 2019 ve 2020 yıları için farklı ayrı iki bilim bayanına verildi. 2019 mükafatını Cornell Üniversitesi Sosyoloji Öğretim Üyesi Prof. Dr. Filiz Garip, 2020 mükafatını ise İsviçre’de Biyomühendislik Enstitüsü’nden Prof. Dr. Hatice Altuğ aldı. Her iki isim, pek çok kıymetli bilim insanımız üzere çalışmalarını yurtdışında sürdürüyor. Göç konusunda çalışmaları ile ses getiren, Rahmi M. Koç Bilim Madalyası 2019 sahibi Prof. Garip, “İnsanları göçe iten, ümitsizliktir. Savaştan çok da farklı değil; yoksulluk, işsizlik göçü tetikliyor. Gelir eşitsizliğini ülkeler içinde de ortasında da çözemedikçe zahmetini daha uzun yıllar yaşayacağız” dedi.

ÖNÜMÜZÜ GÖREMİYORUZ

■ Türkiye sizin üzere çok kıymetli pahalarını yurtdışına beyin göçü veriyor. Bunun nedeni ne size nazaran?

Meğer doktora için Amerika’ya birinci gittiğim yıllarda tam bilakis bir beyin göçü başlamıştı. Lakin sonra gelecekle ilgili umutlar yavaş yavaş sönmeye başladı. Yurtdışına gidip sıfırdan başlamak, insanın ülkesini bırakması çok güç bir karar. Ancak uzun vadede bir umut ışığı olsa ben bu hareketin çabucak bilakis döneceğine eminim. Ekonomik dertler ve pandemiden ötürü önümüzü göremediğimiz bir devirdeyiz.

KISSAYI KAYBETTİK

■ Çocuklarımızın da en büyük hayali yurtdışına gitmek olmaya başladı. Size nazaran çıkış nerede?

Türkiye’nin büyüyen ve gelecek vadeden bir ülke olmasını sağlamak gerek. O kadar büyük bir gücümüz var ki Türkiye’de. Rahmi M. Koç Bilim Madalyası 2020’yi alan Prof. Dr. Hatice Altuğ da ben de, bu mükafatı alan tüm beşerler da Türkiye’nin eğitim sisteminden, devlet okullarından çıkmış bireyleriz. Çok iyi özel üniversitelerimiz de var. Çok parlak bir gençliğimiz var lakin Türkiye’nin umut veren geleceği öyküsünü biraz kaybettik. Ben bu bilim madalyasını uzun vadede köprüleri kurmak için atılan bir adım olarak görüyorum. Bizim için bu madalyada en kıymetlisi Türkiye ile bağımızın güçlenmesi oldu.

Prof. Dr. Filiz Garip

ÇOĞUMUZ GÖÇMEN

■ Göç konusuna ilginiz nasıl başladı?

Boğaziçi Üniversitesi sanayi mühendisliğinin akabinde Princeton’da sosyolojiye yöneldim. Harvard’da ders verirken göçe odaklandım. Meksikalı göçmenler hakkında yapay zekayı kullanarak araştırma yaptım. Dünya nüfusunun büyük kısmı göçmendir. Ailem de göçmen. Bulgaristan’dan doğduğum yıl, 1978’de bir valizle Türkiye’ye geldiler ve çocukluğum o tren seyahatini dinleyerek geçti.

Kuraklık kaynaklı yeni bir göç dalgası gelecek

■ Coronavirüs ve kuraklığın göç hareketini nasıl etkilemesini öngörüyorsunuz?

Coronavirüs hareketi kısıtladığı için göçü yavaşlattı. Lakin hudutlar açılır açılmaz şimdiye kadar bekleyen beşerlerle göçte ani bir artış görebiliriz. Global ısınma, ekstrem iklim olayları ise göç üzerinde büyük bir tesir gösterecek. Türkiye’de de İç Anadolu üzere bölgelerimiz bunun ezasını çekecek. Bir iç göç dalgasının başlaması çok olası. Burada da bence bir eşitsizlik var. Zira global ısınmaya en çok katkıda bulunanlar Amerika, Avrupa üzere ülkeler fakat en negatif etkilenecek ülkeler tekrar gelişmekte olan ülkeler olacak.

Göç yükünü zenginler değil bizim üzere ülkeler sırtlanıyor

■ Türkiye’nin Suriyeli göçmenlerin yükünü sırtlanmasını nasıl yorumluyorsunuz?

Bu büyük bir sorumluluk. Aslında çok bilinmeyen bir gerçek var ki dünyada yüklü olarak gelişmekte olan ülkeler göç alıyor. Beşerler sanıyor ki Amerika’ya, Avrupa’ya göç var lakin yüklü olarak kapılarını açanlar Nijerya, Ürdün ve Türkiye üzere ülkeler. Bu hem gelişmekte olan ülkeler hem de göçmenler için haksızlık. Bunu, dünyadaki büyük eşitsizliğin bir kesimi olarak görüyorum.

Sözcü