Türkiye’nin, Doğu Akdeniz’deki çabası, akıllara genç Cumhuriyet’in tarihe ‘Bozkurt-Lotus Davası’ olarak geçen hukuk zaferini getirdi. Türkiye Cumhuriyeti 2 Ağustos 1926’da fecî bir kazayla sarsılır. ‘Bozkurt’ isimli yolcu gemisi, Fransızların ‘Lotus’ isimli gemisi ile Ege açıklarında çarpışır. Bozkurt gemisinde bulunan 8 Türk yolcu hayatını kaybeder. Türk mahkemelerinde yargılanan Fransız kaptan 80 gün mahpus cezasına çarptırılır. Lakin, Fransızlar davayı Lahey Daima Adalet Divanı’na yani bugünkü Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne götürür.
Atatürk’e armağan edilen tunç heykel, Samsun’daki Gazi Müzesi’nde bulunuyor.
MİLLETLERARASI HUKUK ZAFERİ
Yargılama 7 Eylül 1927’de sonuçlanır. Mahkeme, Türkiye’nin hukuka muhalif davranmadığına karar verip Türk heyetine, Atatürk’e verilmek üzere tunçtan yapılmış ‘Bozkurt heykeli’ armağan eder. Bu, genç bir ülkenin, güçlü bir devlete karşı aldığı bir hukuk zaferi olarak isimlendirilir.
Ulu Başkan, Mahmut Esat’a, Bozkurt soyadını verdi.
GÜLE GÜLE GİT KAZANACAKSIN
Periyodun Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt, dava öncesini şöyle anlatır: “Atatürk beni çağırdı. Anlattım, sözlerimi şöyle tamamladım: ‘Davamızı müdafaa edeyim. Kaybedersem memlekete dönmem. Adalet Divanı önüne gitmeden Fransızların dediğini yapacak olursak tehdit karşısında boyun eğmiş olacağız. Halbuki Lahey Divanı’na gidersek davayı kaybetsek dahi gurur ve haysiyetimiz zedelenmez.’ Atatürk ‘Güle güle git kazanacaksın, kazanmasan da memleket seni bağrına basacaktır’ dedi.”
BOZKURT HEYKELİ 1998’DE MÜZENİN DEPOSUNDA BULUNDU
Bozkurt heykeli 1968’e kadar Anıtkabir’deki müzede sergilenir. Ve akabinde da Atatürk’ün birçok eşyasıyla birlikte Samsun’da yeni açılan Atatürk Müzesi’ne yerleştirilir. 70’li yıllarda neden olduğu tam olarak bilinmese de heykel müzeden kaldırılır. Uzun bir mühlet unutulan heykel, Cumhuriyetimizin kuruluşunun 75. yıl dönümü merasimleri için hazırlıklar yapılırken hatırlanır. Müzenin deposunda toz içinde bulunur. Temizlendikten sonra sergilenmeye başlanır.
Gazi Müzesi’nde Atatürk’ün özel eşyaları da sergileniyor.
Atatürk’ün, 19 Mayıs 1919 günü Samsun’da kaldığı mesken 2006’da Gazi Müzesi olarak düzenlenir ve Bozkurt heykeli, Ulu Başkan’ın öteki eşyalarıyla birlikte burada sergilenir. Bu yapıtların ortasında Atatürk’e ilişkin öbür bir Bozkurt heykeli daha vardır. Bu heykel, Atatürk’ün çalışma masasında çağırma zili olarak kullandığı üzerinde bir düğme bulunan küçük bir Bozkurt heykelidir ve hala daha tıpkı müzede bulunmaktadır.
LAHEY ADALET DİVANI’NIN ATATÜRK’E İKRAMI
Fransa ile yaşanan bu davanın sonuçlarını canlı tutmak için Mustafa Kemal Atatürk’e, Lahey Daima Adalet Divanı tarafından armağan edilen tunçtan yapılmış Bozkurt heykeli, 29 cm yüksekliğinde, 34 cm uzunluğundadır. Esası ise 30×12 cm boyutlarındadır. O tarihte şimdi harf inkılâbı yapılmadığı için kuralı üzerine Osmanlıca “Bozkurt davası anısı, Lahey, 7 Eylül 1927” yazılıdır. Girişi fiyatsız olan Gazi Müzesi’ni her yıl yüz binlerce kişi ziyaret ediyor.
Sözcü
