Taban fiyat artırımı için gerçekleştirilen üçüncü toplantıda “Asgari fiyat ne kadar olacak” sorusuna cevap çıkmadı fakat TİSK ve Türk-İş artırım için birinci sayılarını açıkladı. Taban fiyat artırımı için TİSK 3 bin 100, Türk-İş’in 3 bin 900 olması gerektiğini beyan etti. Taban fiyat artırımının belirlenmesinde dördüncü toplantı karar toplantısı olacak. Son 19 yılda yalnızca 3 sefer minimum fiyata enflasyondan daha düşük artırım yapılmasından ötürü taban fiyata yüzde 20’nin üzerinden artırım yapılmasına kesin gözüyle bakılıyor.
Taban fiyat toplantısı için emekçi, patron ve hükümeti temsil eden 5’er bireyden oluşan 15 kişilik komite üçüncü defa bir ortaya geldi. TİSK konut sahipliğinde gerçekleşen toplantıda TÜİK’ten gelen raporlar görüşüldü ve değerlendirildi. TÜİK, her yıl kurula sunduğu bekar bir personelin minimum geçim maliyetine ait hesaplamayı bu yıl açıklamadı.
MİNİMUM FİYAT NE KADAR OLACAK?
Çalışma Genel Müdürü Nurcan Başkan, TİSK’in minimum geçim fiyatını 3 bin 100, Türk-İş’in 3 bin 900 olarak gördüğünü aktardı.
Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu’nun konut sahipliğinde gerçekleşen toplantının akabinde konuşan Lider, “Yaptığımız hesapta Hacettepe tarafından verilen parametrelerle sayıları karşılaştırdık. Bu sayılara nazaran, 2 bin 979 lira ile 3 bin 567 lira ortasında eski formüle nazaran değişiyor. TİSK bu sayısı 3 bin 100 lira olarak daha uygun buluyor. 3 bin 567 liraya Türk-İş diyor ki ben daha farklı besin kaynaklarını tercih ederim diyerek bu sayı da 3 bin 900’ün altına düşmez diyor.” diyerek tarafların birinci sayılarını açıkladı.
Lider, “Dördüncü toplantı karar toplantısı olacak lakin biz devlet olarak üzerinde çalışmaya devam edeceğiz ve son toplantıda sayısı açıklayacağız” dedi.
* TÜİK’e nazaran yıllık enflasyon yüzde 20’ye dayanmış durumda.
* 2002-2021 yılları ortasında taban fiyata yalnızca 3 sene enflasyondan daha düşük artırım yapıldı. Öbür tüm yıllarda ise az farkla da olsa minimum fiyat enflasyon artışından daha fazla zamlandı.
* AKP 7 Haziran 2015’deki seçim öncesi minimum fiyatta artışa yönelik özel bir vaatte bulunmamış, lakin Kasım 2015’te yine gerçekleşen seçimlerde minimum fiyatın 1300 liraya çıkarılacağını açıklamıştı.
* 2016 yılında uygulanacak taban fiyata 2015 yılı sonunda net yüzde 33.5’luk bir artış yapılmıştı. Bu yıl da çalışan cephesinde beklenti bu türlü bir artışın gerçekleşmesi.
KILIÇDAROĞLU’NDAN MİNİMUM FİYAT ARTIRIMI YANSISI
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, bugün toplanan Taban Fiyat Tespit Kurulu’nda TİSK’e “Düzgün bir teklifte bulunun” daveti yaptı.
Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter üzerinden paylaştığı bildirisinde, “Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu minimum fiyat artırımı için ‘TÜİK’i temel alırız’ demiş. Evet, sizin neyi temel alacağınızı bildiğim için gittim TÜİK kapısına. Geçin bunları da yanlışsız düzgün bir teklifte bulunun işçilere” dedi.
ERDOĞAN’DAN TABAN FİYAT AÇIKLAMASI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün başlayan ve en az dört oturum sürmesi planlanan taban fiyat müzakerelerinde bugüne kadar yapılandan daha yüksek bir artış yapacaklarını söyledi lakin rastgele bir sayı söylem etmedi.
AKP’nin küme toplantısı sonrasında gazetecilerin gündem ile ilgili sorularını yanıtlayan Erdoğan “3,600 ile ilgili olsun taban fiyatla ilgili olarak biz halkımızı ezdirmeyeceğiz. Artık de minimum fiyat çalışması başlatıldı kısa vakitte açıklayacağız. Minimum fiyatta bugüne kadar olmuşun çok çok fevkinde bir neticeyi açıklamış olacağız” diye konuştu.
Erdoğan ayrıyeten toplantıda yaptığı konuşmada da dar gelirli vatandaşları fiyat artışları karşısında koruyacak adımların hazırlığını yaptıklarını söyledi.
EN BÜYÜK ARTIRIMLAR NE KADARDI?
AKP iktidarı devrinde bugüne kadar minimum fiyatta en büyük artırımlar 2003 ve 2015 yıllarında gelmişti. 2003 yılında 226 TL olan minimum fiyat 2004’te 310,7 liraya çıkarken artırım oranı yüzde 37,48 olmuştu.
2015’te ise 974,8 lira olan taban fiyat 2016 yılında 1300,9 liraya çıkarken artırım oranı yüzde 33,46 olarak gerçekleşmişti.
2002-2020 ortasında minimum fiyata yapılan artırımlar şöyle:
Bu hafta içi başlayacak toplantıların akabinde tarafların uzlaşması halinde 2021’de 2825 TL olan taban fiyatın 2022’de kaç TL olacağı muhakkak olacak.
TABAN FİYAT ARTIRIMI İÇİN ALT HUDUT YÜZDE 36!
Türk-İş Lideri Ergün Atalay, yarın başlayacak minimum fiyat görüşmeleri öncesinde emekçinin beklentisini “alt çizgi” formülüyle açıkladı. SÖZCÜ’ye konuşan Lider Atalay, hükümetten TÜİK’in açıkladığı Tekrar Değerleme Oranı’nın (YDO) üzerinde bir artırım beklediklerini söyledi. Türk-İş’in istediği yüzde 36.2’lik yine değerleme oranının dikkate alınması halinde, hala 2 bin 825 lira olan minimum fiyat için pazarlık masasına 3 bin 850 liranın üzerinde bir sayının sunulması gerekiyor. Lider Ergün Atalay, TÜİK’in yüzde 20’ler civarındaki tüketici enflasyonunun masada ciddiye bile alınamayacağını, toplumun geniş bölümlerinin tebessümle karşılayacağı bir sayının peşinde olduklarını söyledi. Atalay, “Yüzde 36.2’lik tekrar değerleme oranı gerçek enflasyona kısmen de olsa daha yakın. Bizim başımızda tabi ki bir sayı var ve onu talep edeceğiz. Lakin hükümet de masaya tekrar değerleme oranının altında bir artırım teklifiyle gelmemeli” dedi.
45 YILIN EN KIYMETLİ FİYATI
Ergün Atalay, resmi enflasyonla çarşı-pazardaki çok yüksek fiyatların örtüşmediğini, çabucak her gün iğneden ipliğe yeni yeni artırımların geldiğini söz etti. Açıklanacak minimum fiyatın hayat pahalılığı nedeniyle 45 yılın en kıymetli minimum fiyatı olacağını belirten Lider Atalay, “Geçmişe bakıyorum örneğin merhum Erbakan devrinde enflasyon yüzde 87 imiş, o periyot minimum fiyata yüzde 106 artırım almışız. Bugün gerçek hayat pahalılığı can yakıcı düzeylerde. Artırımlar karşısında minimum ücretliyi, sabit gelirliyi korumaktan öbür dermanımız yok. Aksi halde beşerler meskenini nasıl geçindirecek?” dedi.
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 69’U MİNİMUM FİYAT CİVARINDA MAAŞ ALIYOR
Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) 2022 için belirlenecek taban fiyat görüşmeleri sürerken ‘Asgari Fiyat Gerçeği 2021′ raporunu yayımladı.
Rapora nazaran, minimum fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan çalışanların sayısı 9,7 milyon oldu. Bütün fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) minimum fiyatın altı ile minimum fiyatın bir buçuk katı ortasında bir fiyat elde ediyor.
Taban fiyat ile öbür emek gelirleri ortasındaki makas kapandığı tespitine yer verilen raporda, “Türkiye’de emek gelirleri artışının hudutlu bırakılması taban fiyat ile öbür fiyatların ortasındaki makasın kapanmasına ve taban fiyat civarı bir fiyatla çalışanların oranının artmasına sebep oluyor” tabirlerine yer verildi.
2005 yılında aylık ortalama fiyat ve maaş geliri taban fiyatın 2,2 katı iken, 2019’da minimum fiyatın 1,7 katına geriledi.
Ayrıyeten özel bölüm personellerinin yüzde 21,8’i taban fiyata erişemezken, özel bölümde taban fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 44, taban fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 69 oldu. 8,4 milyonu aşkın özel dal personelinin minimum fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalıştığı belirtildi.
Geçtiğimiz yıl bu oran yüzde 64 olarak tespit edilmişti.
Taban fiyata erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 18 iken bayanlarda bu oran yüzde 25’i aştı. Minimum fiyat civarında bir fiyat ile çalışan bayanların oranı ise yüzde 60 oldu.
PATRONLARDAN MİNİMUM FİYAT AÇIKLAMASI
TİSK İdare Heyeti Lideri Özgür Burak Akkol, 2022 yılı minimum fiyat çalışmalarına dair bir açıklamada bulundu. Yapılan açıklamada, “Asgari Fiyat Tespit Komisyonu’nda görüşmeleri hızlandırarak süreci Aralık ayının başında tamamlamaya hazırız” denildi.
Patron dayanağının bu yıl sürmesinin hayati ehemmiyette olduğunu belirten Akkol, tüm dünyada artan emtia fiyatlarının, güç ve taşıma maliyetlerinin yanı sıra çip krizi üzere global problemlerin ve yüksek belirsizlik ortamının birçok kesimi olumsuz etkilemeye devam ettiğini belirterek akılcı bir düzeyde uzlaşı sağlanması gerektiğini söz etti.
TİSK tarafından bugün paylaşılan açıklamada Akkol şunları söyledi:
“TİSK olarak, birinci önceliğimiz her vakit olduğu üzere ülkemizin ve çalışanlarımızın sürdürülebilir refahı. Bu yıl minimum fiyatın en kısa müddette netleşmesi konusunda kamuoyunun büyük beklentisinin farkındayız. Bu sebeple, Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nda görüşmeleri hızlandırarak süreci Aralık ayının başında tamamlamaya hazırız. Buradaki en büyük temennimiz kararın, çalışma hayatının tüm paydaşları olarak üçlü mutabakatla imzalanması.
‘ENFLASYON KARŞISINDA KORUNACAK BİR MİNİMUM FİYATTAN YANAYIZ’
Çalışma arkadaşlarımızın sürdürülebilir refahı için, enflasyon karşısında korunacak bir taban fiyat belirlenmesinden yanayız. Çalışma arkadaşlarımızın hayat kalitesini düzgünleştiren ve büyük-küçük bütün işletmelerimize kıymet katan her türlü kararın her vakit destekçisiyiz.
Bununla birlikte bu yıl, taban fiyat müzakerelerinin global boyutta devam eden fevkalâde ekonomik kuralların gölgesinde gerçekleşeceğini de unutmamalıyız. Ne yazık ki tüm dünyada artan emtia fiyatları, güç ve taşıma maliyetlerinin yanı sıra çip krizi üzere global sıkıntılar ve yüksek belirsizlik ortamı birçok dalı olumsuz etkilemeye devam ediyor. Öteki yandan, hizmet kesiminin de toparlanması için hala vakte gereksinim duyuluyor. Bu nedenle, taban fiyat için, gerek global enflasyon, gerek ülkemizin rekabetçiliğini etkileyen başka faktörler de kıymetlendirilerek akılcı bir düzeyde uzlaşı sağlanmasını kıymetli buluyoruz.
‘ASGARİ FİYAT PATRON DAYANAĞI DEVAM ETMELİ’
Tıpkı vakitte, minimum fiyat patron dayanağının bu yıl da devam etmesinin, hiç olmadığı kadar değerli olduğunun ve yeni istihdam yaratılmasında kayda kıymet bir yarar sağlayacağının da altını da bir kere daha çizmek isterim.
“Birlikte Mümkün” anlayışı ile bu güç periyodu yeniden emekçi, patron ve hükümetimizle birlikte açık diyalog ve dayanışma yoluyla en iyi halde aşacağımıza olan inancımız tam. Geleceğimize, çalışanlarımıza, işletmelerimize ve işimize katkı sağlayacak her türlü karara dayanak vermeye hazırız.”
DİSK MİNİMUM FİYAT TALEBİNİ AÇIKLADI
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri İstek Çerkezoğlu ve DİSK İdare Heyeti üyeleri, Ankara’daki DİSK Genel-İş Genel Merkezi’nde 2022 minimum fiyatına dair görüş, teklif ve taleplerini açıklamak için bir ortaya geldi.
Çerkezoğlu, “Gerek yoksulluk sonu gerek besin fiyatları artışı gerekse ekonomik büyüme dikkate alındığında 2022 yılında taban fiyat net 5 bin 200 lira olmalı” dedi.
Çerkezoğlu ve DİSK İdare Heyeti üyeleri, basın açıklaması yapmak için kürsüye giderken, DİSK üyeleri, ‘İnadına sendika, inadına DİSK’, ‘Zafer direnen işçilerin olacak’ sloganları attı.
Açıklamasında kur artışı nedeniyle minimum fiyatın eridiğini anlatan Çerkezoğlu, minimum fiyata uygulanan vergi ve kesintilere de dikkat çekti.
TÜM FİYATLARA 1000 LİRALIK DÜZGÜNLEŞTİRME TALEBİ
Çerkezoğlu, “Bütün fiyatlara bin liralık uygunlaştırma yapılmalı. Yani taban fiyatın ve bütün fiyatların, taban fiyat kadar kısmı için bin lira fiyatında vergi ve prim indirimi sağlanmalı ve bu dayanak Hazine tarafından karşılanmalı” değerlendirmesinde bulundu.
‘GEÇİM KAİDELERİNE NAZARAN HESAPLANMALI’
Çerkezoğlu, taban fiyata ait taleplerini ise şu formda sıraladı:
• Taban fiyat ülkemizde en düşük fiyat değil, ortalama fiyat haline gelmiştir ve minimum fiyat tespitinde bu gerçek dikkate alınmalıdır.
• Minimum fiyat yalnızca personelin kendisinin değil, ailesinin de geçim kaideleri dikkate alınarak adil bir biçimde hesaplanmalıdır.
• Minimum fiyat baskılanmış ve güdümlü enflasyon sayılarına nazaran değil, geçim koşullarına ve ekonomik büyümeye nazaran hesaplanmalıdır.
• Dar gelirlinin besin enflasyonuyla kişi başına düşen ulusal gelir artışı minimum fiyatın saptanmasında kesinlikle dikkate alınmalıdır.
TOBB LİDERİ’NDEN TABAN FİYAT ÖNERİSİ
Milyonlarca insanın beklediği 2022 taban fiyatına ait yeni bir açıklama da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu’ndan geldi.
Hisarcıklıoğlu, toplumsal medya hesabı üzerinden yaptığı bir açıklamada “Emek, alın teriyle çalışanlar desteklenmeli. Minimum fiyat enflasyon oranı üzerinde artmalı” dedi.
Üç teklifte bulunan Hisarcıklıoğlu, “Asgari fiyatta vergi kaldırılmalı. Gelir Vergisi dilimleri yükseltilmeli. Taban fiyat dayanağı artırılmalı. İşletmelerin sürdürülebilirliği de ziyan görmemeli, maliyetler düşürülmeli” diye konuştu.
GENİŞ BİR KISMI İLGİLENDİRİYOR
Taban fiyat sadece minimum fiyat alanları ilgilendirmiyor. Öncelikle minimum geçim indiriminden ötürü tüm çalışanlar az ya da çok taban fiyattan etkileniyor.
Bunun yanı sıra, işsizlik maaşı bağlananlar, 65 yaş aylığı alanlar, rastgele bir işte çalışmadıkları için Genel Sıhhat Sigortası GSS) primini kendi ödeyenler, isteğe bağlı sigortalılar, erken emekli olmak için borçlanma yapmak isteyenler, toplumsal güvenlik primi ödeyen patronlar ve Bağ-Kur’lular ile kişisel emeklilik sistemine (BES) para yatıranlar yeni belirlenecek minimum fiyattan direkt etkileniyor.
Sözcü
