Minimum fiyat, mutfağa gelen gerisi gerisine artırımlar sonrasında adeta buhar oldu. Milyonlarca vatandaş minimum fiyat ne kadar olacak merak ediyor. Taban fiyat ikinci toplantısı bugün Türk-İş’te gerçekleştirilecek. 2002-2021 yılları ortasında taban fiyata yalnızca 3 sene enflasyondan daha düşük artırım yapılmış olmasından ötürü bu yıl da minimum fiyat artırımının yüzde 20’nin üzerinde olacağına kesin gözüyla baklıyor.
Taban fiyat artırımı için kritik toplantıların ikinci bugün gerçekleştirilecek. Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım, yapılan anket sonuçlarını açıklayarak çalışanlar 3 bin 750 lira ile 4 bin lira ortasında taban fiyat istiyor açıklamasında bulunmuştu. Taban fiyat ile ilgili olarak AKP Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş, “Memura verilen artırıma ek olarak Türkiye’de şu anda devam eden minimum fiyat görüşmelerinin sonunda, bu manada milletimizin taban fiyatlarını de hakkaniyet düzeyinde bir taban fiyat olarak belirleyecek ve kamuoyuyla paylaşacağız” şeklide konuştu.
TABAN FİYAT NE KADAR OLACAK?
Çalışanlar ve patronlar ortasında anket yaptırdıklarını belirten Alım anket sonuçlarını şu sözlerle açıkladı:
“Ankete katılan patronların yüzde 34’ü taban fiyatın ne kadar olması gerektiğine yönelik soruya 3 bin 501 lira ile 3 bin 750 lira ortasında karşılığını verdi. Patronların yüzde 19,3’ü 3 bin 251-3 bin 500 lira, yüzde 13,7’si ise 3 bin 751-4 bin lira ortasında olması gerektiği istikametinde görüş bildirdi.”
TÜİK’e nazaran yıllık enflasyon yüzde 20’ye dayanmış durumda.
2002-2021 yılları ortasında minimum fiyata yalnızca 3 sene enflasyondan daha düşük artırım yapıldı. Başka tüm yıllarda ise az farkla da olsa minimum fiyat enflasyon artışından daha fazla zamlandı.
AKP 7 Haziran 2015’deki seçim öncesi taban fiyatta artışa yönelik özel bir vaatte bulunmamış, lakin Kasım 2015’te yine gerçekleşen seçimlerde taban fiyatın 1300 liraya çıkarılacağını açıklamıştı.
2016 yılında uygulanacak minimum fiyata 2015 yılı sonunda net yüzde 33.5’luk bir artış yapılmıştı. Bu yıl da çalışan cephesinde beklenti bu türlü bir artışın gerçekleşmesi.
Pazarlık masasına çalışanlar ismine oturacak Türk-İş’in Genel Lideri Ergün Atalay bahisle ilgili olarak “Asgari fiyatlı 7 milyon insan var. Taban fiyat, ‘Bu fiyatın altında personel çalıştıramazsın’ demek. Bu fiyat 12 kalemi ilgilendiriyor. Beşerler bu fiyatla geçinmeye mahkum durumda. Bu fiyatla 10 gün geçinemezsiniz. Minimum fiyat önümüzdeki periyot hiç olmadığı kadar değerli. 45 yıldır taban fiyatı konuşuyoruz. Bu sene 45 seneye bedel bir sene. Onun için toplumu tebessüm ettirecek, toplumu mutlu edecek, bizim razı geleceğimiz bir tablo çıkarsa biz de altına imza atarız” dedi.
TABAN FİYAT TOPLANTISI NE VAKİT?
Minimum fiyat için ikinci toplantı 7 Aralık’ta Türk-İş’te, Üçüncü toplantı ise 9 Aralık’ta TİSK’te olacak.
ERDOĞAN’DAN TABAN FİYAT AÇIKLAMASI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bugün başlayan ve en az dört oturum sürmesi planlanan taban fiyat müzakerelerinde bugüne kadar yapılandan daha yüksek bir artış yapacaklarını söyledi lakin rastgele bir sayı söylem etmedi.
AKP’nin küme toplantısı sonrasında gazetecilerin gündem ile ilgili sorularını yanıtlayan Erdoğan “3,600 ile ilgili olsun taban fiyatla ilgili olarak biz halkımızı ezdirmeyeceğiz. Artık de taban fiyat çalışması başlatıldı kısa vakitte açıklayacağız. Taban fiyatta bugüne kadar olmuşun çok çok fevkinde bir neticeyi açıklamış olacağız” diye konuştu.
Erdoğan ayrıyeten toplantıda yaptığı konuşmada da dar gelirli vatandaşları fiyat artışları karşısında koruyacak adımların hazırlığını yaptıklarını söyledi.
EN BÜYÜK ARTIRIMLAR NE KADARDI?
AKP iktidarı devrinde bugüne kadar minimum fiyatta en büyük artırımlar 2003 ve 2015 yıllarında gelmişti. 2003 yılında 226 TL olan minimum fiyat 2004’te 310,7 liraya çıkarken artırım oranı yüzde 37,48 olmuştu.
2015’te ise 974,8 lira olan minimum fiyat 2016 yılında 1300,9 liraya çıkarken artırım oranı yüzde 33,46 olarak gerçekleşmişti.
2002-2020 ortasında minimum fiyata yapılan artırımlar şöyle:
Bu hafta içi başlayacak toplantıların akabinde tarafların uzlaşması halinde 2021’de 2825 TL olan minimum fiyatın 2022’de kaç TL olacağı belirli olacak.
MİNİMUM FİYAT ARTIRIMI İÇİN ALT HUDUT YÜZDE 36!
Türk-İş Lideri Ergün Atalay, yarın başlayacak taban fiyat görüşmeleri öncesinde çalışanın beklentisini “alt çizgi” formülüyle açıkladı. SÖZCÜ’ye konuşan Lider Atalay, hükümetten TÜİK’in açıkladığı Yine Değerleme Oranı’nın (YDO) üzerinde bir artırım beklediklerini söyledi. Türk-İş’in istediği yüzde 36.2’lik yine değerleme oranının dikkate alınması halinde, hala 2 bin 825 lira olan minimum fiyat için pazarlık masasına 3 bin 850 liranın üzerinde bir sayının sunulması gerekiyor. Lider Ergün Atalay, TÜİK’in yüzde 20’ler civarındaki tüketici enflasyonunun masada ciddiye bile alınamayacağını, toplumun geniş kesitlerinin tebessümle karşılayacağı bir sayının peşinde olduklarını söyledi. Atalay, “Yüzde 36.2’lik tekrar değerleme oranı gerçek enflasyona kısmen de olsa daha yakın. Bizim başımızda tabi ki bir sayı var ve onu talep edeceğiz. Fakat hükümet de masaya tekrar değerleme oranının altında bir artırım teklifiyle gelmemeli” dedi.
45 YILIN EN KIYMETLİ FİYATI
Ergün Atalay, resmi enflasyonla çarşı-pazardaki çok yüksek fiyatların örtüşmediğini, çabucak her gün iğneden ipliğe yeni yeni artırımların geldiğini tabir etti. Açıklanacak minimum fiyatın hayat pahalılığı nedeniyle 45 yılın en kıymetli minimum fiyatı olacağını belirten Lider Atalay, “Geçmişe bakıyorum örneğin merhum Erbakan devrinde enflasyon yüzde 87 imiş, o devir minimum fiyata yüzde 106 artırım almışız. Bugün gerçek hayat pahalılığı can yakıcı düzeylerde. Artırımlar karşısında minimum ücretliyi, sabit gelirliyi korumaktan öteki dermanımız yok. Aksi halde beşerler meskenini nasıl geçindirecek?” dedi.
ÇALIŞANLARIN YÜZDE 69’U TABAN FİYAT CİVARINDA MAAŞ ALIYOR
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) 2022 için belirlenecek minimum fiyat görüşmeleri sürerken ‘Asgari Fiyat Gerçeği 2021′ raporunu yayımladı.
Rapora nazaran, minimum fiyatın yüzde 20 fazlası ve altında fiyat alan personellerin sayısı 9,7 milyon oldu. Bütün fiyatlı çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda. Tüm fiyatlı çalışanların yüzde 64’ü ise (12,5 milyon işçi) taban fiyatın altı ile taban fiyatın bir buçuk katı ortasında bir fiyat elde ediyor.
Minimum fiyat ile öteki emek gelirleri ortasındaki makas kapandığı tespitine yer verilen raporda, “Türkiye’de emek gelirleri artışının sonlu bırakılması minimum fiyat ile başka fiyatların ortasındaki makasın kapanmasına ve minimum fiyat civarı bir fiyatla çalışanların oranının artmasına sebep oluyor” sözlerine yer verildi.
2005 yılında aylık ortalama fiyat ve maaş geliri taban fiyatın 2,2 katı iken, 2019’da taban fiyatın 1,7 katına geriledi.
Ayrıyeten özel bölüm emekçilerinin yüzde 21,8’i minimum fiyata erişemezken, özel bölümde minimum fiyat ve altında fiyatla çalışanların oranı yüzde 44, minimum fiyat civarında çalışanların oranı yüzde 69 oldu. 8,4 milyonu aşkın özel dal personelinin minimum fiyatın yüzde 20’si ve altında fiyatlarla çalıştığı belirtildi.
Geçtiğimiz yıl bu oran yüzde 64 olarak tespit edilmişti.
Minimum fiyata erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 18 iken bayanlarda bu oran yüzde 25’i aştı. Minimum fiyat civarında bir fiyat ile çalışan bayanların oranı ise yüzde 60 oldu.
PATRONLARDAN MİNİMUM FİYAT AÇIKLAMASI
TİSK İdare Şurası Lideri Özgür Burak Akkol, 2022 yılı minimum fiyat çalışmalarına dair bir açıklamada bulundu. Yapılan açıklamada, “Asgari Fiyat Tespit Komisyonu’nda görüşmeleri hızlandırarak süreci Aralık ayının başında tamamlamaya hazırız” denildi.
Patron takviyesinin bu yıl sürmesinin hayati değerde olduğunu belirten Akkol, tüm dünyada artan emtia fiyatlarının, güç ve taşıma maliyetlerinin yanı sıra çip krizi üzere global sıkıntıların ve yüksek belirsizlik ortamının birçok kesimi olumsuz etkilemeye devam ettiğini belirterek akılcı bir düzeyde uzlaşı sağlanması gerektiğini söz etti.
TİSK tarafından bugün paylaşılan açıklamada Akkol şunları söyledi:
“TİSK olarak, birinci önceliğimiz her vakit olduğu üzere ülkemizin ve çalışanlarımızın sürdürülebilir refahı. Bu yıl taban fiyatın en kısa müddette netleşmesi konusunda kamuoyunun büyük beklentisinin farkındayız. Bu sebeple, Minimum Fiyat Tespit Komisyonu’nda görüşmeleri hızlandırarak süreci Aralık ayının başında tamamlamaya hazırız. Buradaki en büyük temennimiz kararın, çalışma hayatının tüm paydaşları olarak üçlü mutabakatla imzalanması.
‘ENFLASYON KARŞISINDA KORUNACAK BİR TABAN FİYATTAN YANAYIZ’
Çalışma arkadaşlarımızın sürdürülebilir refahı için, enflasyon karşısında korunacak bir minimum fiyat belirlenmesinden yanayız. Çalışma arkadaşlarımızın hayat kalitesini uygunlaştıran ve büyük-küçük bütün işletmelerimize bedel katan her türlü kararın her vakit destekçisiyiz.
Bununla birlikte bu yıl, minimum fiyat müzakerelerinin global boyutta devam eden inanılmaz ekonomik kuralların gölgesinde gerçekleşeceğini de unutmamalıyız. Ne yazık ki tüm dünyada artan emtia fiyatları, güç ve taşıma maliyetlerinin yanı sıra çip krizi üzere global sıkıntılar ve yüksek belirsizlik ortamı birçok kesimi olumsuz etkilemeye devam ediyor. Başka yandan, hizmet dalının de toparlanması için hala vakte muhtaçlık duyuluyor. Bu nedenle, minimum fiyat için, gerek global enflasyon, gerek ülkemizin rekabetçiliğini etkileyen öbür faktörler de kıymetlendirilerek akılcı bir düzeyde uzlaşı sağlanmasını kıymetli buluyoruz.
‘ASGARİ FİYAT PATRON TAKVİYESİ DEVAM ETMELİ’
Birebir vakitte, taban fiyat patron dayanağının bu yıl da devam etmesinin, hiç olmadığı kadar değerli olduğunun ve yeni istihdam yaratılmasında kayda paha bir yarar sağlayacağının da altını da bir kere daha çizmek isterim.
“Birlikte Mümkün” anlayışı ile bu sıkıntı periyodu tekrar emekçi, patron ve hükümetimizle birlikte açık diyalog ve dayanışma yoluyla en iyi biçimde aşacağımıza olan inancımız tam. Geleceğimize, çalışanlarımıza, işletmelerimize ve işimize katkı sağlayacak her türlü karara takviye vermeye hazırız.”
DİSK MİNİMUM FİYAT TALEBİNİ AÇIKLADI
Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu ve DİSK İdare Heyeti üyeleri, Ankara’daki DİSK Genel-İş Genel Merkezi’nde 2022 minimum fiyatına dair görüş, teklif ve taleplerini açıklamak için bir ortaya geldi.
Çerkezoğlu, “Gerek yoksulluk hududu gerek besin fiyatları artışı gerekse ekonomik büyüme dikkate alındığında 2022 yılında minimum fiyat net 5 bin 200 lira olmalı” dedi.
Çerkezoğlu ve DİSK İdare Şurası üyeleri, basın açıklaması yapmak için kürsüye giderken, DİSK üyeleri, ‘İnadına sendika, inadına DİSK’, ‘Zafer direnen işçilerin olacak’ sloganları attı.
Açıklamasında kur artışı nedeniyle taban fiyatın eridiğini anlatan Çerkezoğlu, taban fiyata uygulanan vergi ve kesintilere de dikkat çekti.
TÜM FİYATLARA 1000 LİRALIK GÜZELLEŞTİRME TALEBİ
Çerkezoğlu, “Bütün fiyatlara bin liralık güzelleştirme yapılmalı. Yani minimum fiyatın ve bütün fiyatların, minimum fiyat kadar kısmı için bin lira fiyatında vergi ve prim indirimi sağlanmalı ve bu dayanak Hazine tarafından karşılanmalı” değerlendirmesinde bulundu.
‘GEÇİM KOŞULLARINA NAZARAN HESAPLANMALI’
Çerkezoğlu, taban fiyata ait taleplerini ise şu halde sıraladı:
• Taban fiyat ülkemizde en düşük fiyat değil, ortalama fiyat haline gelmiştir ve taban fiyat tespitinde bu gerçek dikkate alınmalıdır.
• Minimum fiyat yalnızca çalışanın kendisinin değil, ailesinin de geçim koşulları dikkate alınarak adil bir biçimde hesaplanmalıdır.
• Taban fiyat baskılanmış ve güdümlü enflasyon sayılarına nazaran değil, geçim kaidelerine ve ekonomik büyümeye nazaran hesaplanmalıdır.
• Dar gelirlinin besin enflasyonuyla kişi başına düşen ulusal gelir artışı minimum fiyatın saptanmasında kesinlikle dikkate alınmalıdır.
TOBB LİDERİ’NDEN MİNİMUM FİYAT ÖNERİSİ
Milyonlarca insanın beklediği 2022 taban fiyatına ait yeni bir açıklama da Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Lideri Rifat Hisarcıklıoğlu’ndan geldi.
Hisarcıklıoğlu, toplumsal medya hesabı üzerinden yaptığı bir açıklamada “Emek, alın teriyle çalışanlar desteklenmeli. Taban fiyat enflasyon oranı üzerinde artmalı” dedi.
Üç teklifte bulunan Hisarcıklıoğlu, “Asgari fiyatta vergi kaldırılmalı. Gelir Vergisi dilimleri yükseltilmeli. Taban fiyat takviyesi artırılmalı. İşletmelerin sürdürülebilirliği de ziyan görmemeli, maliyetler düşürülmeli” diye konuştu.
GENİŞ BİR KISMI İLGİLENDİRİYOR
Taban fiyat sadece taban fiyat alanları ilgilendirmiyor. Öncelikle taban geçim indiriminden ötürü tüm çalışanlar az ya da çok taban fiyattan etkileniyor.
Bunun yanı sıra, işsizlik maaşı bağlananlar, 65 yaş aylığı alanlar, rastgele bir işte çalışmadıkları için Genel Sıhhat Sigortası GSS) primini kendi ödeyenler, isteğe bağlı sigortalılar, erken emekli olmak için borçlanma yapmak isteyenler, toplumsal güvenlik primi ödeyen patronlar ve Bağ-Kur’lular ile kişisel emeklilik sistemine (BES) para yatıranlar yeni belirlenecek minimum fiyattan direkt etkileniyor.
Sözcü
