Erdal Sarıkaya, 11 Haziran 2013 günü Taksim Meydanı’nda göz yaşartıcı gaz yahut plastik mermi kullanılması nedeniyle bir gözünü kaybetti. Sarıkaya’nın şikayeti misal beş yüz soruşturmayla birleştirildi. Belge Seyahat olaylarıyla ilgili yürütülen ana soruşturmalardan biri haline geldi.
İmgeleri inceleyen Uzman o gün orada gaz tüfeği kullanma yetkisi olan 16 polisin ismi belirlendi. Fakat İstanbul Valiliği soruşturma müsaadesi vermedi.
İtiraz üzerine Bölge Yönetim Mahkemesi, cürmün soruşturulmasının müsaadeye tabi olmadığı değerlendirmesiyle müsaade verilmeme kararını kaldırdı. Lakin sorumluluğu bulunan polis ortadan geçen 8 yıla karşın tespit edilemedi.
Erdal Sarıkaya 9 Kasım 2017 günü Anayasa Mahkemesi’ne ferdî müracaatta bulundu. Mahkeme 17 Mart 2021’de başvuruyu karara bağladı. Karar şu halde oluştu:
- Eziyet yasağının ihlal edildiğine ait tezin kabul edilebilir olduğuna,
- Anayasa’nın 17. hususunun üçüncü fıkrasında teminat altına alınan eziyet yasağının maddi ve tarz boyutu prestijiyle ihlal edildiğine,
- Kararın bir örneğinin eziyet yasağı ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yine soruşturma yapılmak üzere İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi.
Erdal Sarıkaya
“SEKİZ YILDIR SONUÇLANDIRILMADI”
Karar metninde, 2013 yılında meydana gelen olayın hali hazırda aydınlatılmadığı, soruşturmanın yaklaşık sekiz yılda tamamlanamadığı vurgulanarak şu tabirlere yer verildi: “Dolayısıyla Başsavcılıkça resen ve derhal hareket etme yükümlülüğüne alışılmamış hareket edilerek maddi gerçeğin araştırılması bakımından gereken ihtimamın gösterilmediği, kaybolması mümkün kanıtların vakit kaybedilmeksizin toplanmadığı ve sorumluların tespit edilmediği, ayrıyeten makul hızla soruşturmanın tamamlanmadığı dikkate alındığında makus muamele (eziyet) yasağı kapsamında tesirli soruşturma yükümlülüğünün ihlal edildiği sonucuna ulaşılmıştır.
SEYAHAT DİRENİŞİ İÇİN ÇARPICI TESPİTLER
Yüksek Mahkeme, Sarıkaya kararında Seyahat Direnişi sırasında, geniş çevreler tarafından eleştirilen polis müdahaleleriyle ilgili de çarpıcı değerlendirmelere imza attı.
- Olay günü gaz silahı kullanan kolluk vazifelilerinin bu mevzuda bir eğitim alıp almadığı, operasyonun planlama ve denetimi kapsamında yürütülen süreçlerin ve alınan önlemlerin neler olduğu konuları ile kolluk görevlilerini yetkilendiren ve kullanım sistemini kâfi ve tesirli bir formda düzenleyen mevzuatın bu silahların keyfi ve çok kullanımına mahzur olacak ve kişiyi istenmeyen kazalara karşı koruyacak teminatları içerip içermediği savcılık evrakındaki eksikler nedeniyle bu kademede incelenememiştir.
- Kaos ortamlarında kolluk vazifelilerinin denetimli hareket etme ve müdahaleyi gerektiren duruma yol açan şahıslar dışındakilerin mübadeleden mümkün olduğunca etkilenmemesi için gerekli önlemleri alma yükümlülükleri bulunmaktadır. Somut olayda kolluğun yakalamaya yahut etkisiz hale getirmeye çalışırken başvurucuyu yaraladığı tarafında bir bulguya rastlanmamıştır. Münasebetiyle düzensizlik ortamına yol açtığı ileri sürülmeyen müracaatçının gözünden yaralanması olayında kolluğun gerekli önlemleri almadığı ve denetimsiz bir biçimde gaz fişeği atmak suretiyle müracaatçının yaralanmasına sebep olduğu değerlendirilmiştir.
- Gaz silahının kullanımı konusunda kolluk görevlilerini yetkilendiren, kullanım formülünü kâfi ve tesirli bir formda düzenleyen mevzuatın bu silahların keyfi ve çok kullanımına mahzur olacak, kişiyi istenmeyen kazalara karşı koruyacak garantileri içermesi gerekmektedir.
Sözcü
