Besin fiyatlarında yıllık yüzde 20.6’ya ulaşan artışla 37 üyeli Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nde (OECD) şampiyon olan Türkiye, market alışverişinde de Avrupa’yı solladı. Bir vakitler Avrupa’daki besin fiyatlarının daha yüksek olması nedeniyle Türk vatandaşları fiyat adaletsizliğine aldırış etmezken, market alışverişinde Türkiye’nin Avrupa’yı geçmesi alım gücündeki uçurumu iyice ortaya çıkardı.
Yaptığımız araştırmaya nazaran, 10 temel besin unsurundan oluşan alışveriş için bir Türk vatandaşı 259 lira öderken, İngiliz birebir sepete 202.37 lira, Alman ise 246.6 lira ödüyor. Bu sepeti almak için Türkiye’deki taban ücretlinin 20.6 saat çalışması gerekirken, İngiliz taban ücretlinin 2.27, Alman’ın ise 2.8 saat çalışması kâfi. Ayda 2.826 lira alan Türk minimum fiyatlı maaşının yüzde 40’ını besine ayırmak zorunda kalırken, İngiltere ve Almanya’daki taban ücretlilerin ayırdıkları hisse ise yüzde 5-10 civarında.
Dr. Murat Kubilay
SATIN ALMA GÜCÜ DÜŞTÜ
CHP Genel Lider Tarım Siyasetlerinden Sorumlu Başdanışmanı Orhan Sarıbal, taban fiyatla geçinen vatandaşlarımız ile Avrupa ülkelerindeki taban ücretliler ortasında alım gücü açısından uçurum olduğunu belirterek, “Bugün Almanya’daki bir minimum fiyatlı maaşı ile 264 kilo kıyma, 2 bin 640 litre süt yahut 13 bin 620 adet yumurta alabiliyorken, ülkemizde taban fiyatla ailesini geçindiren bir kişi Et ve Süt Kurumu’ndan 76 kilo yahut marketten 64 kilo kıyma alabiliyor. Tıpkı formda 470 litre süt 3 bin 700 adet yumurta alabiliyor” dedi.
Ekonomist Dr. Murat Kubilay da kriz ve pandemi periyodunda gelir adaletsizliğinin artması, maaşların taban fiyat ve etrafında kümelenmesi sonucu satın alma gücünün düştüğüne dikkat çekti. Vatandaşların besin satın alma güçlerindeki düşüşte hem arz zayıflığı hem de gelir düşüşünün tesirli olduğunu belirten Kubilay, şunları söyledi:
“İthalatla dengelenebilen fiyat artışları, makul fiyatlı zirai üretimin başarılamadığını ve kendi kendine yeterliliğin kısmen yitirildiğine işaret ediyor. Fiyatlardaki gerçek düşüş de sürüyor. Enflasyonun üstünde tutulsa da birçok patron bunun altında fiyat ödüyor. Ayrıyeten özel dalda enflasyonun altındaki artırımlarla gerçek gelir düştü. Yüksek besin fiyatları, nitelikli işlerin karşılığının taban fiyata indirgenmesi orta ve dar gelirlilerin satın alma gücünü gitgide buharlaştırıyor.”
İNGİLİZ’İN BESİN ALIŞVERİŞİ MAAŞININ YÜZDE 5’İ
İngiltere’de oturum ve iş kurma danışmanlığı şirketi Plusture’un kurucusu Enis Behar Menda, Londra’da market alışverişinin maaş içindeki hissesinin yüzde 5, en fazla yüzde 10 olduğunu söyledi. Haftalık market alışverişinin 25-35 sterlin (254.5-356 TL) tuttuğunu vurgulayan Menda, şunları söyledi:
“İngiltere’de ortalama yıllık gelir 30 bin 420 sterlin. Benim en çok dikkatimi çeken şey, eser fiyatlarının daima birebir aralıkta kalması. Salgın devrinde bile fiyatlarda çok bir yükselme olmadı. Bu nedenle, birebir marketten daima birebir eserleri alıyorsanız hiçbir alışverişinizde şaşırmazsınız. Salgında çok uzun müddet Türkiye’de kaldığım için pahalılığı net formda görebildim.”
Sözcü
