CHP’li Ağbaba, paylaştığı raporda basına yönelik siyasi baskı ve tehditlerin ağır formda arttığını, adliyelerde gazetecilere açılan davalarda rekor artış olduğunu ve gazetecilerin tazminatsız işten atıldığını belirtti. Ağbaba’nın “2020 Yılında Basın Özgürlüğü” başlıklı raporunda, şu başlıklar ve detaylar yer aldı:
“HALKIN HABER ALMA HAKKI TEKRAR RAFA KALDIRILDI”
* 2020 yılı siyasal, toplumsal ve ekonomik krizine salgın krizinin de eklenmesiyle gazeteciler ve basın işçileri için epeyce güç bir yıl oldu. İktidar virüsü toplum üzerinde baskı ve kontrolü artırmanın fırsatı olarak gördü, gazetecilerin hissesine ise yeniden baskı, sansür ve güçlü kurallar düştü. Geride bıraktığımız yılda, tehdit ve cezalarla basın işçileri susturulmak istendi.
* 2020 yılında da gözaltı, tutuklama, soruşturma, dava, mahpus cezası, erişim mahzuru, ekran karartma üzere uygulamalar devam etti. İktidara ‘yakın olmayan’ ve iktidarın ‘havuzuna girmeyenler’ maksat gösterildi; halkın haber alma hakkı tekrar rafa kaldırıldı.
* Medyadaki kuşatılmışlık nedeniyle, gazeteciler mesleğin hakkını vererek gazetecilik yapabileceği mecra bulamıyor. Binlerce gazeteci ya işsizlikle karşı karşıya kalmakta, çalışabilenlerse çok düşük fiyatlarla çalışmak zorunda kalmaktadır. Bilhassa lokal basında, irtibat fakültesi mezunları dahi taban fiyatın altında maaşlarla çalışmaktadır.
CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba
“2020 YILI BASIN VE BASIN İŞÇİLERİNİ ENTÜBE HALE GETİRİLDİĞİ BİR YIL OLDU”
* Dünyada basın özgürlüğü alanında çalışan tüm teşebbüslerde, Türkiye basın özgürlüğünün olmadığı, halkın haber alma hakkının engellendiği ve gazetecilerin siyasi baskıya en fazla maruz kaldığı ülkeler kategorisinde yer aldı. Bunların yanında IPS, MOM ve RSF’nin 2020 raporuna nazaran, medya sahipliğinin monopolleşme eğilimi, medya şirketlerinin büyük çoğunluğunun yalnızca dört şirkete ilişkin olması nedeniyle kaygı verici seviyede arttı ve Türkiye medya özgürlüğü konusunda “riskli ülke” pozisyonuna girdi.
* Türkiye o denli bir hale getirildi ki, Saray’dan habersiz bir bakanın bile istifasını haber yaptıramadığı için toplumsal medyayı kullanmak zorunda kaldığı bir ülkeye dönüştü. Üstelik istifa haberinin bile 1775 radyo ve televizyon kanalının 24 saat boyunca bu istifayı halktan gizlendiği bir ülke pozisyonuna düştü.
* Türkiye, iktidar eliyle yeni bir TV kanalının siyasi tahammülsüzlükten ötürü 26 günde kapatıldığı bir baskı rejimine dönüştü. 2020 yılı bu manada basın ve basın işçilerinin entübe hale getirildiği bir yıl olmuştur.
GAZETECİLER ÖRGÜTSÜZ GAZETECİLER TEMİNATSIZ
* 2020 Temmuz ayı sendika datalarına nazaran basın ve yayın dalında çalışan toplam emekçi sayısı 86 bin 505 kişidir. İşkolunda bulunan sigortalı emekçilerin 30 bine yakını gazete ve televizyonlarda, 53 bini matbaalarda ve geri kalan 3 bine yakın basın işçisi de yayınevlerinde çalışmaktadır.
* Basın ve yayın kesimi başka iş kollarına nazaran sendikalaşma oranının en düşük olduğu iş kolu olarak göze çarpmaktadır. Bölümde çalışan 86 bini aşkın personelden sadece 6.383 çalışan sendika üyesidir. Bölümde çalışan personellerin sırf yüzde 7’si sendika üyesidir.
10 OCAK KALEMİNİ SATMAYAN BAHADIR GAZETECİLERİN GÜNÜDÜR
* İktidarın tüm bu faşizan tavrına karşın, halkın haber hakkı prensibiyle hareket eden yiğit kalemlerin varlığı da hepimize ümit vermektedir.
* İktidar baskısına boyun eğmeyip alternatif medya kanallarıyla dahi doğruları halka aktaran basın işçileri, gazeteciliğin onuruna sahip çıkmıştır. 10 Ocak Gazeteciler Günü, bu istikametiyle hakikat ve objektif habercilik anlayışına sahip çıkan ve kalemini satmayan gazetecilerin günüdür.
KİMİN GAZETECİ OLDUĞUNA FAHRETTİN ALTUN MU KARAR VERECEK?
* 2020 yılı, Ocak 2020’de 894 gazetecinin basın kartının iptal edilmesiyle başladı. Kamuoyu baskısının akabinde basın kartlarının ‘iptal edilmediği, beklemede olduğu’ açıklansa da gazetecilerin birçoğuna hala basın kartları verilmedi.
* Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin (ÇGD) açtığı dava sonrası Danıştay’ın ‘basın kartı alabilmek için sigortalılık kuralı getiren hükmün’ yürütmesini durdurması bu yılın iyi haberi olabilirdi fakat buna ait hala bir düzenleme yapılmadı.
* AKP Genel Lideri evvelki yıllarda tutuklu gazetecilere yönelik sorulara ‘Yalnızca ikisinin basın kartı var’ diyerek birçoğunu gazeteci olarak görmediğini tabir etmişti. Cumhurbaşkanlığı ÇGD’nin açtığı davaya ise ‘gazetecilik faaliyetinde bulunmak için basın kartı sahibi olma zaruriliği yoktur’ biçiminde savunma yaptı.
* Meğer ki mevcut maddelerde gazetecilerin hakkı olan 90 gün yıpranma hissesini alabilmesinin tek şartı sarı basın kartı sahibi olmalarıdır. Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı, gazetecilere sarı basın kartı vermeyerek, mesleksel haklarından yararlanmalarına mahzur olmuştur.
* Asıl değerli husus, ülkemizde Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı tarafından verilen basın kartının, tüm dünyadaki örnekleri üzere, gazeteci meslek örgütü ve sendikalardan oluşacak bir kurul tarafından verilmesi gerektiğidir.
* Aksi takdirde, yaşandığı üzere hükümet güdümünde bir kurumun, yetkisini berbata kullanarak muhalif gazetecileri fişlemek, devre dışı bırakmak niyetiyle kullanacağı açıktır. Kimin gazeteci olduğuna Pergoleci Fahrettin’in karar vereceği bir tertip, bizi lakin Dünya basın özgürlüğü liginde son sıraya taşımaya fayda.
GAZETECİ DAVALARI VE TUTUKLAMALAR
* 2020 yılının akılda kalanlarının başında, ‘MİT Tırları’ davası nedeniyle hakkında çıkan mahpus cezasının Yargıtay tarafından bozulmasının akabinde davası devam eden gazeteci Can Dündar’ın 19 Eylül tarihinde mal varlığına el konulma kararı vardı.
* Öte yandan Libya’da hayatını yitiren MİT mensuplarıyla ilgili haberler nedeniyle devam eden davada Barış Pehlivan, Murat Ağırel ve Hülya Kılınç hakkındaki tahliye talebi, ‘delilleri yok etme ve kaçma şüphesi’ münasebet gösterilerek reddedildi.
* Tıpkı davanın mütalaası da Eylül ayında açıklandı ve 9 Eylül 2020 tarihindeki duruşmada tutuklu yargılanan Barış Pehlivan, Hülya Kılınç ve Murat Ağırel’in tahliyesine karar verildi.
“YILMAZ ÖZDİL HAKKINDAKİ HATA DUYURUSU”
* Bu davanın ikizi niteliği taşıyan, gazeteciler Müyesser Yıldız ve İsmail Dükel’in yargılandığı davada da ‘Devletin güvenliği yahut faydaları bakımından zımnî kalması gereken bilgileri açıklama kabahatinden 6 yıl 3’er aydan 17 yıl 6’şar aya kadar mahpus istemiyle’ hazırlanan iddianame kabul edildi.
* Toplumsal medya paylaşımları nedeniyle ünlü gazetecilere yönelik soruşturmalar da 2020 yılında artarak devam etti. Gazeteci Fatih Portakal hakkında ‘cumhurbaşkanına hakaret’ suçlamasıyla açılan dava, Can Ataklı hakkında tıpkı nedenle hazırlanan iddianame, ‘TBMM’yi alenen aşağılama’ nedeniyle TBMM’nin Yılmaz Özdil hakkındaki cürüm duyurusu, 2020 yılına damga vuran davaların başlıcaları…
MUHALİF MEDYAYA YÖNELİK YASAK VE CEZALAR:
* 2020 yılının birinci yarısı, RTÜK’ün TELE1’e ve Halk TV’ye verdiği 5’er günlük ekran karartma cezaları ile başladı. Tüm yıl boyunca da idari para cezaları ve yayın durdurmaya kadar uzanan cezalar artarak devam etti.
* Ayrıyeten idari para cezalarında RTÜK’ün yandaş kanallara 400 bin lira ceza kestiği görülürken, muhalif kanallara ise bunun tam 25 katı 10 milyon lira ceza verdiği görülmektedir. Üstteki tablo 2020 yılını göstermektedir.
* RTÜK’ün son üç yıl, 2017-2020 yılları ortasındaki ‘yayın durdurma ve yaptırım kararlarının’ seyrine de bakacak olursak yüzde 73’ü Halk TV, Tele1, FOX ve KRT TV’ye verilmiştir.”
SÖZCÜ-KORKUSUZ
* Muhalif Basın, yalnızca yayın durdurma cezalarıyla değil, vergi cezaları ve Basın İlan Kurumu (BİK) ilan gelirleri kesilerek de cezalandırılmaktadır.
* Basın İlan Kurumu (BİK) bağlı bulunduğu Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Lideri Fahrettin Altun’un şikâyeti üzerine, tamamı evraklı olan haberler nedeniyle Cumhuriyet’e 45 gün ilan kesme cezası verdi.
* 2020’nin Ocak-Kasım periyodunda Sözcü gazetesine 166 bin lira BİK cezası kesilirken, kümenin başka gazetesi Korkusuz’a da 373 bin lira ceza kesilmiştir. 2020 Aralık ayı için de hem Sözcü’ye hem de Korkusuz’a 10’ar gün BİK cezası verildi.
* Yeniden BİK tarafından daha evvel de 7 gün ilan cezası alan BirGün gazetesine Aralık ayında da 23 günlük bir ilan cezası verildi. Gerekçesiyse, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Lideri Fahrettin Altun’un vakıf toprağına kaçak yapı yaptırdığına ait haberlere ‘terör’ soruşturması açılmasını sayfalarına taşımalarıydı.
Sözcü
