Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı’nca (AFAD) İzmir’in Seferihisar ilçesi açıklarındaki meydana gelen 6,9 büyüklüğündeki zelzeleye ait hazırlanan raporda, ağır hasarlı binaların büyük kısmında yumuşak kat tesiri gözlendiği, beton kalitesinin yetersiz ve donatı ayrıntılarının uygun olmadığının görüldüğü belirtildi.

Sarsıntının en yakın yerleşim ünitesi olan Seferihisar’a bağlı Doğanbey Payamli köyüne uzaklığının 27,17 kilometre olduğu aktarılan raporda, ana şoktan, 9 Aralık’a kadar geçen vakitte büyüklükleri 0.9 ile 5.1 ortasında değişen 5 bin 99 artçı sarsıntının olduğu, zelzelenin besbelli mühletinin ise hesaplamalara nazaran 15.68 saniye olarak saptandığı bildirildi.

41 günlük süreçte 5 bin 99 artçı zelzelenin olağan olduğu belirtilerek, “Artçı zelzele dağılımları aslında bölgede 3 yarar aktivite ve güç boşalımlarının olduğunu göstermektedir. Artçıların büyük bir çoğunluğu 6,6 büyüklüğüne neden olan yaklaşık 30 kilometre uzunluğundaki doğu-batı uzanımlı olağan fay tipindeki fay üzerinde meydana gelmiştir. Adanın en doğu ucunda karada yaklaşık 7 kilometre uzunluğundaki olağan fay ile adanın yaklaşık 15 kilometre kuzeybatısında denizde sağ yanal atımlı fay üzerinde de zelzele dağılımları saptanmıştır” denildi.

‘GERİLİM BİRİKİMİ SAPTANDI’

Zelzeleye neden olan yarar tansiyon birikiminin geliştiği belirtilerek, “İzmir Seferihisar açıklarındaki sarsıntıdan çabucak sonra yapılan Coulomb Tansiyon Tahlili sonuçlarıda bize zelzeleye neden olan fayın doğu ve batı olmak üzere her iki ucunda tansiyon birikiminin geliştiği saptanmıştır. Zelzelenin akabinde geçen 41 günlük müddet içindeki artçıların dağılımı elde edilen tansiyon dağılım haritasını doğrular nitelikte gelişmiştir” tabirlerine yer verildi.

‘BETON KALİTESİ YETERSİZ’

Raporda, İzmir’in Bayraklı ilçesinde yapılan müşahedelere dayanan tespitlere nazaran bina hasarı genel başlıklar altında kıymetlendirilerek şu sözlere yer verildi:

*

* Binaların giriş katlarında bulunmayan lakin üst katlarda devam eden dolgu duvarlar nedeniyle yumuşak kat durumu meydana gelmiştir. Hasar gören binaların beton kalitesinin çoklukla yetersiz olduğu gözlemlenmiştir. Hasar gören binalarda, genel olarak donatı ayrıntılarının uygun olmadığı görülmüştür. Ağır hasarlı binaların birçoklarında bilhassa alt katlarda çok korozyon gözlenmiştir.

* Yapısal sistemi hasar görmemesine karşın dolgu duvarları ağır hasar gören çok sayıda binaya rastlanmıştır. Binalarda gözlenen çerçeve düzensizliği ve çok çıkmaların hasara neden olan bir öteki değerli öge olduğu anlaşılmaktadır.

*Birebir sitede yer alıp birebir mimari ve statik özelliklere sahip olan binalardan kimileri yıkılmışken kimilerinin daha az hasar alarak ayakta kaldığı gözlemlenmiştir. Yıkılan ve ayakta kalan binaların farklı şahıslar tarafından inşa edilmiş olması gereç ve personellik kalitesinin yapı performansını etkileyen değerli parametrelerden biri olduğunu göstermiştir.

‘DEPREME GÜÇLÜ OLDUĞU SONUCU ÇIKARILMAMALI’

Raporun sonuç kısmında ise, zelzele mühendisliği açısından Sisam sarsıntısında gözlenen bina hasarlarının birçoklarının daha evvel yaşanmış zelzelelerde gözlenmiş olan hasarlarla benzer olduğu belirtilerek, “Yapıların sarsıntı performansını olumsuz olarak etkileyen yetersiz dayanım ve ayrıntılandırma, mimari düzensizlikler, zayıf personellik ve düşük gereç kalitesi üzere ögelerin bir ortada bulunduğu binaların ağır hasara uğradığı yahut toptan göçtüğü görülmüştür. Hasarın Bayraklı’da ve 7-10 katlı binalarda ağırlaşmasının sebebi taban büyütme tesiri nedeniyle bu binalara daha fazla sarsıntı kuvvetlerinin tesir etmiş olmasıdır. Lakin, vurgulanması gereken kıymetli bir konu ölçülen zelzele yer kayıtlarına bakıldığında binalara tesir eden yatay kuvvetlerin, binaların tasarlandığı yönetmeliklerde öngörülen tasarım kuvvetlerinden daha düşük olduğudur. Öteki kıymetli bir bahis ise bu zelzele anında hasar görmeyen yahut az hasar gören binaların sarsıntıya sağlam olduğu sonucunun çıkarılmaması gerektiğidir. Çünkü, İzmir’de binaların maruz kaldığı zelzele tesiri tasarım sarsıntısından daha düşüktür. Sisam zelzelesi, bölge yapı stoku açısından uyarıcı nitelikte olup beklenen tasarım sarsıntısı altında hasarın çok daha vahim olacağının habercisidir. Bayraklı özelinde gözlemlenen yer büyütme tesiri de dizaynda dikkate alınması gereken değerli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır” denildi. (DHA)

Sözcü