Çin’in en büyük çip üreticisi olan Seminconductor Manufacturing International Corp.’un (SMIC), ABD tarafından Varlık Listesi’ne eklenme tehlikesi, şirketi derinden sarstı. Reuters’ta yer alan habere nazaran, SMIC’nin Hong Kong borsasında süreç gören payları bir günde yüzde 22’den fazla kıymet kaybetti. Şangay Borsası’ndaki düşüş ise yüzde 11 oldu.
ÜRETİMDE YÜZDE 50 ABD MALLARINA BAĞIMLI DURUMDA
ABD, Varlık Listesi’ne alınan şirketlere ülkesinden eser ihraç edilmesini kısıtlıyor ya da yasak getiriyor. Uzmanlara nazaran SMIC, üretimde kullandığı materyaller konusunda yüzde 50 ABD’ye bağımlı durumda. Çin, çip üretimi konusunda büsbütün bağımsız olmak ismine SMIC’ye büyük dayanak sağlıyor. Lakin ABD’nin yakın vakitte şirketi Varlık Listesi’ne alması, Çin’in bu planlarına büyük darbe indirecek. Bernstein Research’ten Mark Li, “Eğer ABD bu adımı atarsa, SMIC birkaç yıl içinde batabilir” yorumunda bulundu.
ÇİN HALK ORDUSU’YLA BAĞI VAR SAVI
Dünyadaki çip üreticilerinin neredeyse tamamı, üretim sürecinde kullanılan birçok malzemeyi ABD’den, Applied Materials’tan temin ediyor. SMIC’nin Varlık Listesi’ne girmesi demek, bu materyallere erişiminin kısıtlanması manasına gelecek ve bu da üretim sürecine ağır darbe vuracak.
ABD’nin şirkete karşı soruşturma başlatmasının nedeni, Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile ortasında bağlar olduğu savı. SMIC bunu kesin bir lisanla reddediyor.
ÇİNLİ BAKAN LIJIAN: BU APAÇIK BİR ZORBALIK
Çin Dışişleri Bakanı Zhao Lijian, ABD’nin ülkesindeki şirketlere karşı peş peşe aldığı yaptırım kararlarıyla ilgili olarak, “Bu ahlaksız bir baskı. ABD, bir müddettir ulusal güvenlik münasebetinin gerisine sığınarak Çinli şirketlere yönelik çeşitli tedbirler alıyor. Bu apaçık bir zorbalık. Buna katiyetle karşıyız” diye konuştu.
ABD, bu tarafta bir kararı daha evvel Huawei için almıştı. Varlık Listesi’ne eklenen Huawei’ye ABD’li şirketlerin eser ve teknoloji satmasına yasak getirildi. Kısıtlamalar, kendi çiplerini üreten ve bu mevzuda her geçen gün daha argümanlı hale gelen Huawei’nin yonga kısmını adeta susturdu.
MÜTTEFİKLERİ DE ABD’Yİ İZLEYEBİLİR
Çinli şirketler için bir öbür külfet, ABD’nin bu tarafta bir adım atmasının akabinde müttefiklerinin de onu takip etmesi ihtimali. Japonya ve Hollanda da çip üretimi için gerekli gereçleri satan ülkeler ortasında fakat ABD’nin aldığı bir kararın aksi istikamette hareket etmeleri sıkıntı. Örneğin 2018’de Donald Trump, Hollandalı makine üreticisi ASML’in mikroişlemci üretiminde gerekli olan 150 milyon dolar kıymetindeki çip litografi makinesini Çin’e satmasını engellemişti.
Hong Kong Kent Üniversitesi’nden Dong Fuller, “Varlık Listesi’ne girmesi SMIC’yi önemli badireye sokar. Mevcut makinelerin her iki ya da üç ayda bir üreticiler tarafından bakımının sağlanması gerekiyor. Bunun için mahallî firmalara yönelebilir lakin bu durum SMIC’nin operasyonel verimliliğini önemli halde düşürür” tabirlerini kullandı.
Sözcü
