Pandemi sürecinde uyku sistemimiz bozuldu. Bazıları az bazıları de fazla uyumaya başladı. Fakat her iki durumun da hayati tehlike yarattığına dikkat çeken Prof. Dr. Uludüz, “Sağlığınız için nizamlı uyuyun” dedi.
Koronavirüs salgını fizikî ve ruhsal rahatsızlıklarının yanı sıra, uyku sorunlarını de beraberinde getirdi.
Bilhassa son iki yıldır uyku sorunu yaşayan şahıslarda artış olduğunu lisana getiren Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu durumun sakıncalarını şöyle açıkladı:
ÇOCUKLAR VE ERGENLER RİSK ALTINDA
Sağlıklı bir uyku; kaç saat uyuduğumuza ve uykumuzun kalitesine bağlıdır. Gereksinimimiz olan uyku mühleti yaşa nazaran değişir. Yeni doğan bebekler 16-18 saat, okul öncesi çocuklar 11-12 saat, okul çağındakiler ve ergenler en az 10 saat uyumalıdır. Ergenlik devrinde hormonal tesirler biyolojik saati değiştirme eğilimindedir. Bunun sonucu olarak, gecede 9-10 saat uyuması gereken genç, geç saatte yatağa masraf ve sabah geç kalkmak ister. Maalesef günümüzde bilhassa çocuklar ve ergenler gereken mühletten çok daha az uyuyor. Bu durum hem pandemi hem de son yıllarda hayatın sorunu haline gelen dijital çağın araç ve gereçlerinin kullanımının artmasıyla temaslı görünüyor. Bu açıdan baktığımızda bizi gelecekte hastalıklarla boğuşan, sonlu ve huzursuz bir toplum bekliyor diyebiliriz.
BEDENDE HANGİ MESELELER MEYYİTŞUR?
Erişkin yaştaki şahısların 7 ile 9 saat uykuya muhtaçlıkları vardır. İlerleyen yaşla birlikte bedenimizde azalan melatonin hormonu nedeniyle uyku süremiz kısalır ve gece daha sık uyanırız. İleri yaşta beşerler uykuya dalamamaktan, sabah erken uyanmaktan, gece boyunca sık-uzun uyanmalardan ve dinlendirici bir uyku uyuyamamaktan şikayet ederler. ‘Kaç saat uyuyorsunuz’ diye sorduğumda hastalarımın bir kısmı “6 saatten az uyuyorum lakin bana yetiyor” diyor.
Meğer 7 saatten az uyumak kalbi dinlendirmez. Uykusuzluk bedenimizi gerilime sokar, daha fazla adrenalin, kortizol ve öbür gerilim hormonlarının salınmasına yol açar. Bu hormonlar uykuda kan basıncımızın düşmesini mahzurlar ve kalp hastalığı riskimizi çoğaltır. 9 saatten fazla uyumak ise REM uykusunda geçirdiğimiz süreyi artırır. Beşerler sıklıkla 9 saatten fazla uyuduklarında kendilerini daha makus hissettiklerini söylerler. Buna ‘uyku yüklenmesi’ diyoruz. Bu durumda kan basıncı, kalp suratı ve nabız hızlanarak çok çalışır ve tekrar kalp hastalıklarına yer hazırlar. Sonuç olarak; 7 saatten az, 9 saatten fazla uyumamaya ihtimam göstermeliyiz.
İŞTE İKİ YENİ ARAŞTIRMA
Yeni bir bilimsel çalışmada Alzheimer hastalığının erken periyodunda incelenen 4 bin 500 olgu üzerinde kısa uykunun (gecede 6 saat yahut daha az), beyinde daha yüksek Amiloid Beta (Aβ) yükü ve düşük bellek performansı ile alakalı olduğu saptandı. JAMA Neurology mecmuasında yayınlanan bir öbür çalışmada uzun uyku (9 saat yahut daha fazla) mühletinin de daha berbat yönetici fonksiyon performansıyla irtibatlı olduğu gösterildi. Hem kısa hem de uzun uyku, daha yüksek bazal metabolizma indeksi dolayısı ile kilo artışı, daha sık depresif yakınmalar, gün içinde daha fazla şekerleme gereksiniminin yanı sıra daha makûs bilişsel fonksiyon ve odaklanma sorunu ile ilişkilendirildi.
Sözcü
