Tarihi 1882 yılında Sanayi-i Nefise’nin kuruluşuna kadar uzanan ve 1937’de Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün iradesiyle Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi’ne bağlı olarak kurulan İstanbul Fotoğraf ve Heykel Müzesi, 2021’in sonbaharında kapılarını tekrar açmaya hazırlanıyor. Müze 14 yıllık ortanın akabinde Salıpazarı Antrepo 5’teki yeni yerinde açılacak.

İnşaatı şimdi tamamlanmamış, deposunda 12 bin 378 sanat yapıtının bulunduğu müzeyi; Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Handan İnci Elçi ve Müze Müdürü Hasan Karakaya, SÖZCÜ’ye gezdirdi. Prof. Handan İnci Elçi, müzenin kurucularından birisinin, Türk müzeciliğinin gelişmesinde çok değerli hizmetleri olan Osman Hamdi olduğunu tabir etti. 1911 yılında yurt dışından getirtilen kopyalarla, alınan bağışlarla, yapılan üretimlerle küçük bir koleksiyon oluşturulduğunu söyleyen Prof. Elçi, bu koleksiyonun isminin “Elvah-ı Nakşiye” olduğunu lisana getirdi. Müzenin asıl kuruluşunun 1937 yılında gerçekleştiğine dikkat çeken Elçi “Bu tarihte Atatürk’ün buyruğuyla, iradesiyle bir yönetmelik hazırlanıyor ve o zamanki ismiyle ‘Güzel Sanatlar Akademisi’ne bağlı olarak Dolmabahçe Sarayı’nda kuruluyor. En büyük emek Atatürk’ün” diye konuştu.

Onarım sürüyor

Müzenin o günden itibaren Dolmabahçe Sarayı’ndaki Veliaht Dairesi’nde hizmet verdiğini aktaran Elçi, 2007’de bakımsız hale geldiği için binanın onarım ve tadilata alındığını söyledi. 2007 yılında başlayan onarım ve tadilat sürecinin birkaç yıl sürdüğünü söyleyen Rektör Elçi artık açılışa hazırlandıklarını söyledi. Elçi şöyle konuştu: “Depoda bulunan 12 binden fazla sanat yapıtı ortasında; heykel, tablo, gravürler, sınırlar, seramik eserler, ikonalar var. Lakin en büyük koleksiyonu tablolar oluşturuyor. Turizm ve Kültür Bakanlığı’nın görevlendirdiği grupla birlikte bu yapıtların onarım çalışmaları gerçekleştirildi.”

37 eser hala kayıp

404 yapıtın çalındığı ya da sahteleriyle değiştirildiği argümanlarıyla ilgili açıklamalarda bulunan Rektör Elçi “Maalesef tezler bir kısmıyla yanlışsız, bir kısmıyla da yanlış” dedi. 37 yapıtın kayıp durumda olduğunu, bunlardan dört adedinin çalındığını, bir adedinin düzmecesiyle değiştirildiğini, tekrarlanmış kayıtlar olduğunu ve bir tane matbu yapıtın kaybedildiğini belirti. Elçi kelamlarını şöyle sürdürdü: “Sayıştay’ın bulguladığı
404 yapıttan kelam ediliyor medyada. Bu yanlış bir bilgidir. Bunun 339 tanesi 1884 yılı öncesinde, öteki müzelerin oluşturulması için verilmiş. Anadolu’da devletin açtığı birtakım galerilere sanatı temsil etmek hedefiyle gönderilmiş. Yurtdışında bir elçilik açıldığında orada bizi temsil etmesi için gönderilmiş. Türkiye’yi ziyaret eden yabancı devlet adamlarına bir armağan olarak verilenler de olmuş. Nereye gittiği son derece muhakkak olan, hangi eserler olduğu belirli olan 339 yapıtımız var.”

Prof. Handan İnci Elçi, bilhassa Ahmet Hamdi Tanpınar üzerine yaptığı araştırma ve incelemeleriyle tanınıyor.

Kamera sistemi olacak

“18 tanesi telif mevzuları nedeniyle verilmiş. 37 adedinin kayıp olduğu şu anda bulgulu. Peşindeyiz, araştırıyoruz. Bunlardan 4 tanesi çalınmış. 1984’te ve 1986 yılında duvarda sergilenirken çerçevesini boş buluyorlar, çalınmış… Yerin her metrekaresinin bir göz tarafından denetim edilmesi, kamera sisteminin de denetimin içinde olması gerekir. Bu türlü bir ağ kurulmadığı için müzede, ister istemez bu türlü bir kayıpla karşılaşılmış. Bir tane de düzmecesiyle değiştirilme olayı var. O da soruşturulmuş kurum tarafından ancak bir sonuç alınamamış. Bunu burada bırakmak niyetinde değiliz, tabi ki tekrar inceleyeceğiz, en azından bir sonuç almaya çalışacağız. Bunun için devletin ilgili kurumlarıyla birlikte çalışıyoruz.”

İnternette yayınlanacak

“Mükerrer kayıtlar var. Bir tablo var, envantere üç sefer kaydedilmiş mesela. Baktığımızda üç kayıt tıpkı tablo, ayıkladığınız vakit bir tabloya düşüyor. Bir tane matbu eser var. Yani basılmış eser, sanat yapıtı değil. Kaybedilmiş. Bir tane sehven boş bırakılmış var. Yani bunlara bakıp topladığımızda her şeyin hesabını, yanıtını verebilecek durumdayız. 2011 yılında buraya geldikten sonra o denli bir raporlama olmadı fakat sayımımız devam ediyor, sonuç ne olur bilemem. Sayım bittikten sonra müzemizde hangi eser var, ne vakit verilmiş, özellikleri nedir, bunların hepsini müzenin internet sayfasından ilan edeceğiz. Sayfamıza girenler tüm bilgileri görecek.”

12 bin 378 eser kayıtlı

Antrepoda kayıtlı olarak 12 bin 378 sanat yapıtı olduğuna dikkat çeken Prof. Elçi “Üzerinde Emre Arolat’ın yaptığı dizaynla yeni binamızı inşa ettik. Ben Ocak 2019’da rektör olarak buraya geldiğimde inşaat büyük ölçüde bitmişti lakin devam ediyordu. Bir müze müdürü görevlendirdik çabucak. Bu büyük bir eksiklik, biz bu eksikliği böylelikle tamamlamış olduk” dedi.

Sözcü