12 Eylül 1980 darbesiyle ülkeyi terk etmek zorunda kalan sanatkarlardan biriydi Fuat Saka… Şimdi 20’li yaşlarında sürgün hayatına Almanya’da başlayan Latife, birinci defa Türkiye’ye döndüğünde ise 45 yaşına gelmişti. 20 yıl boyunca ailesini hiç görmedi. O yıllarını yazıp söylediği müziklere tutunarak geçirdi. Cem Karaca, Melike Demirağ ve sürgündeki birçok sanatçı yakın arkadaşıydı. Avrupa turnelerine birlikte çıktılar. O yılları anlatırken “Kırgın ve küskün değilim iyi bir yurtseverim” diyen Fuat Latife 14 Anadolu türküsünün yer aldığı yeni albümü Avaz için ‘her şeye karşı bir çığlık’ yorumu yaptı. İşte usta sanatçı ile yaptığımız samimi söyleşi…

– Nasılsınız?

Bu ülkede her şey yolunda demek için çok zorlamak lazım. Sıhhat sıhhat yerinde. Pandemide baya çalıştım. Avaz albümünün kayıtlarını yaptım. Datça’daki konutumda stüdyoma kapandım.

TOPLUMSAL DARBEYE DÖNÜŞTÜ

– Neler zorladı sizi?

TÜRKÜYE DUYDUĞUM SEVGİ

– Avaz albümüyle bu sefer Anadolu’dan türkülerle karşımızdasınız.  Çıkış noktanız Anadolu’ya hasret mi?

Beni Karadeniz müziğiyle tanır beşerler lakin bu yanlış protest müziklerim da vardı. Ahmet Arif’ten Nazım Hikmet’e çok kıymetli şairlerin şiirlerini besteledim. Her çalışmam içinde kesinlikle bir Karadeniz ritmi ya da müziği koymuşumdur. Beşerler onu daha çok sevmiştir ona bir şey diyemem. Sanatçıyı köşeye sıkıştırmamak lazım sanatçı sanatçıdır. Avaz’ın temelini daha çok Anadolu halk türkülerinden oluşturdum. Çıkış noktam türkülere duyduğum sevgi ve onara olan inancım. Her türküye değil alışılmış ki seçtik. 30’dan fazla türkü kayıt etim lakin 14 adedini seçtik. İnsanları kucaklayabilecek modülleri seçtik.

BUGÜN VAR YARIN YOKLAR

– Anadolu türkülerinin günümüzdeki yeri hak ettiği yerde mi diye daima tartışılır. Sizin niyetiniz nedir?

‘Popüler müzike satan müzik’ denilir. Tanınan olan bugün var yarın yok. Türküler o denli değildir hayata, aşk, sevda, kin, öfke arbede her türlü kıssası olan söylemlerdir. Anadolu’nun yüzlerce ozanı var söyledikleri bugün de geçerliliğini taşıyor. Türkülerin yok olması imkansız. Türküler kalıcıdır.

– Albümün ismi Avaz haykırmayı çağrıştırıyor gibi…

Çığlık atmak diyelim biz ona. (Gülüyor)

MUHALİF OLMAYI SEÇTİM

– Avaz neyin çığlığı?

Her şeye karşı bir çığlık. Ben hayatımda muhalif olmayı seçtim. Ülkenin toplumsal ekonomik politik nizamı açısından muhalif olmak. Muhaliflik makus bir şey değildir ayrıyeten. Korkulmamalı. Hatta bu ülkeyi yönetmeye çalışanlar da muhaliflere kulak vermeli. Toplumsal, ekonomik, kültürel yaşama dair söyleyeceklerimiz var. Bu albümdeki türkülerimle Avaz’ın gayelerinden bir tanesi de o dur. Sistem neredeyse bize türküleri de bize unutturmaya çalışıyor. Anadolu’nun türkülerini unutmayacağız. Bu bir gelenektir. Bu geleneği taşıyanlardan biri olarak hedefim türkülerimizi yaşatmak.

– Sizin aksinize sanatın siyasete karışmasını eleştirenler de var…

Politikayı yalnızca siyasetçiler mı yapacak? Biz edilgen olmamalıyız biz halkız. Halk olduğumuz için de siyasetin içindeyiz. Söyleyeceklerimizi olağan ki söyleyeceğiz. Zira susmanın kimseye faydası yok. Lakin bu ülkede ağzını açtığınızda çabucak hapishanenin yolunu gösteriyorlar. Bu da insanları ürkütebiliyor. Buna baskı rejimi deriz.

– 12 Eylül darbesini yaşamış ülkesini terk etmek zorunda kalmış bir sanatçı olarak o günden bugüne neler söylersiniz?

Geçmişte 12 Eylül periyodunda doğal ki baskı, zulüm, mahpuslar, idamlar yaşadı bu ülke. Bugün ise Anayasa’ya uyulmayan bir devirden geçiyoruz. Bugün durum o dönemdekinden daha sert ve ürkütücü.

BİZ DÜZGÜN YURTSEVERLERİZ

– Türkiye’den farklı geçirdiğiniz 20 yılı nasıl özetlersiniz?

Ben ve benim dostlarım biz iyi yurtseverleriz. Bu yurdu galiba en çok sevenlerin başında bizler geliriz. O nedenle niyetlerimizi söz ettikten sonra bu sistemin bize uyguladığı bir baskı tertibi vardı bunun sonucunda ya ülkede kalıp hapishanede olacaktık ya da özgür kalıp söylemlerimize devam edecektik. Bu yüzden yurt dışına çıktık. Sokaklarda her gün beşerler öldürülüyordu. Fakat yurt dışında natürel ki benim yaptığım kesimlerin çoğunluğu o devrin baskı rejimine karşı yazılmış müziklerdi. O periyodu anlatmaya çalıştım.

HASRETLER ÇOK BÜYÜKTÜ

– Nasıl bir özlemdi?

Geride aileniz dostlarınız var. Ben kendi adıma söyleyeyim evli ve çocuk sahibi değildim. Lakin çok gençtim 20’li yaşlardaydım ve hasretler büyüktü. İnsanına hasretimiz var. O denli vakitler geldi ki sokağa çıktığımda Türkçe konuşulan sokaklar aramaya başladım. Almanca ve Fransızca öğrendik. Çoğunlukla Almanya’da, 3,5 yıl da Fransa’da kaldım. 1980’de gittim.

ÖFKE OLDU LAKİN İNTİKAM HİSSİYLE YAŞAMADIM

– 20 yıl sonra döndünüz. Birinci ne yaptığınızı hatırlıyor musunuz?

Trenle Edirne’ye geldim arkadaşlarım alıp İstanbul’a getirdiler. Sonraki akşam özlediğim ne varsa geldi. Türk yemekleri ve rakıyı özlemişim. Ailem Trabzon’dan bir otobüs doluşup gelmişlerdi. Annem de dahil. Babam vefat etmişti. Tıpkı minibüsle Trabzon’a gittik. Annem adak adamıştı. 20 yılda annem hariç ailemden kimseyi görmemiştim. Onları görünce alabora oldum. Tatlı bir gerilim yaşadım. Annemle de bir sefer Yunanistan’ın Türkiye hududunda buluşmuştuk. Güç doğal. 45 yaşındaydım döndüğümde. Gençliğim yurt dışında geçti.

– Kırgınlıklarınız var mı?

İntikam hissiyle yaşamadım. Yurt dışındayken öfke oluyor fakat gelince bitiyor. Zira sistem sizi öfkelendiriyor. Lakin kırgın ve küskün değilim. Yalnızca özgür bir ülkede yaşayabilmenin şartlarının oluşturulması lazım. Bu yoktu geçmişte. Bugün var mı? Tekrar yok.

– Döndükten sonra mı Datça’ya yerleştiniz?

2004 yılından beri Datça’dayım. Eşim emekli olunca ben de İstanbul’daki stüdyomu kapattım. İstanbul hoş lakin yorucu bir kent. Ege kıyılarını sevdik. Datça’nın dışında bir köyde yaşıyoruz.  Kedilerimiz var. Bahçemiz var. Doğal yaşıyoruz. Karadenizliler yeşilliği çok sever. Biz de grup biçmeye çalışıyoruz.

Sözcü